آسیب‌شناسی تفکر راهبردی مدیران ارشد و تأثیر آن بر عملکرد سازمانی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

این تحقیق در راستای پاسخگویی به این سؤالات اساسی صورت گرفته است که وضعیت تفکر راهبردی مدیران ارشد وزارت نیرو چگونه است؟ تأثیر تفکر راهبردی مدیران ارشد وزارت نیرو بر عملکرد سازمانی وزارت نیرو چگونه است؟ تحقیق حاضر بر مبنای رویکرد تحقیق جزء رویکرد کمی و بر مبنای نتایج تحقیق در زمرۀ تحقیقات توسعه­ای کاربردی قرار می­گیرد. همچنین این تحقیق بر مبنای اهداف تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی بوده که جهت جمع‌­آوری داده از روش پیمایشی و جهت تحلیل داده از روش همبستگی و رگرسیون استفاده نموده است. متغیر مستقل تحقیق حاضر تفکر راهبردی مدیران شامل هشت مولفه: (خودباوری، دوراندیشی، هوشیاری محیطی، تفکر سیستمی، اندیشه خلاق، دانش راهبردی سازمانی، مدیریت دانش سازمانی و بصیرت) و متغیر تابع نیز عملکرد سازمانی می­باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر را مدیران ارشد ستاد وزارت نیرو و سازمان­‌ها و شرکت‌­های وابسته به تعداد 650 نفر تشکیل می‌دهند که با استفاده از روش نمونه­‌گیری تصادفی ساده و به کمک جدول مورگان تعداد 242 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. داده‌­های لازم با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، جمع‌­آوری و با استفاده از روش­‌های نمودار رادار، آمار توصیفی و آمار استنباطی ضریب همبستگی و ... تحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان داد که ابعاد و مؤلفه‌­های تفکر راهبردی در بین مدیران ارشد وزارت نیرو از میانگین مناسب برخوردار است. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که در مجموع تفکر راهبردی مدیران ارشد وزارت نیرو بر عملکرد سازمانی وزارت نیرو تأثیر مثبت دارد. سایر نتایج در مقاله گزارش شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Pathology of Strategic Thinking among Senior Executives and its Impact on Organizational Performance

نویسندگان [English]

  • Ahmad Salmani
  • Nabiollah Dehghan
  • Reza Anjom Shoa'a
  • Samad Fathi
Supreme of National defense University
چکیده [English]

The study was conducted in order to answer the basic questions that what is the strategic thinking of senior managers of the Ministry of Energy? What is the impact of the strategic thinking of senior managers of the Ministry of Energy on organizational performance? The research approach is a quantitative approach and   Based on the results of research is development -applied research. This research also Based on the research objectives is descriptive research. The present study used a survey method to collect data and the use of correlation and regression analysis. The Independent variable of Strategic Thinking of senior managers consists of eight components: Self-esteem, foresight, Environmental consciousness, Systems thinking, Creative thinking, Strategic Knowledge of organization, organizational Knowledge Management and Insight, also, the dependent variable is organizational performance. The research population comprises senior management staff of the Ministry of Energy and other organizations affiliated companies 650, Which 242 were selected as sample by using of the simple random sampling with Morgan table.  Data were collected using a questionnaire, and were analyzed by using of radar graphs, descriptive statistics and inferential statistics, and regression coefficient. The results showed that the dimensions and components of strategic thinking among senior of the Ministry of Energy is appropriate.also, the results showed that the overall strategic thinking among senior of the Ministry of Energy, had positive effects on organizational performance. Other results reported in this paper.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Strategic Thinking
  • Organizational Performance
  • Senior Manager
  • Ministry of Energy
 
1. قرآن کریم .سوره مبارکه فاطر، آیه شریفه 53.
2. احد طجری علی محمد (1387). تبیین مولفه­های تفکر استراتژیک و بررسی آن در سازمان­های دولتی مطالعه موردی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان قم. پایان­نامه کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی پردیس قم دانشگاه تهران.
3. استونر جیمز؛ فریمن ادوارد و گیلبرت دانیل (1384). مدیریت. ترجمه علی پارسائیان و سید محمد اعرابی. انتشارات دفتر پژوهش­های فرهنگی.
4. استیسی، رالف (1378).  م‍دی‍ری‍ت‌ ب‍ر ن‍اش‍ن‍اخ‍ت‍ه‌ه‍ا: م‍رزه‍ای‌ راه‍ب‍ردی‌ ب‍ی‍ن‌ ن‍ظم‌ و آش‍ف‍ت‍گ‍ی‌ در س‍ازم‍ان‍ه‍ا. ‍ت‍رج‍مه ‌م‍ح‍س‍ن‌ ق‍دم‍ی و م‍س‍ع‍ود ن‍ی‍ازم‍ن‍د. انتشارات م‍رک‍ز آم‍وزش‌ م‍دی‍ری‍ت‌ دول‍ت‍ی‌.
5. افرازه، عباس (1384). مدیریت دانش (مفاهیم، مدل­ها، اندازه­گیری و پیاده­سازی). دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشکده مهندسی صنایع.
6. ایران­زاده، سلیمان؛ صباحی، عیسی و عماری، حسین (1387). تفکر استراتژیک. انتشارات فروزش.
7. آقازاده، هاشم (1383). توسعه تفکر استراتژیک یک قابلیت اصلی. مجله تدبیر شماره 139.
8. بشیر بنائم، یاسر (1390). جایگاه خلاقیت و شهود در تفکر راهبردی. نشریه مدیریت توسعه انسانی. پلیس آذر و دی. شماره 38.
9. پورصادق، ناصر و علوی وفا، سعید (1391). بررسی قابلیت­های تفکر راهبردی مدیران عالی در تحقق جهاد اقتصادی. فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک تابستان شماره 48.
10. پورصادق، ناصر و یزدانی، (1390). تأثیر قابلیت تفکر استراتژیک مدیران ارشد بر موفقیت شرکت­های کوچک و متوسط. نشریه مطالعات مدیریت راهبردی. شماره 7-صص 159-143.
11. پیرس و رابینسون (1381). مدیریت استراتژیک. ترجمه سهراب خلیلی شورینی. چاپ . تهران. نشر نگاه.
12. توحیدی، ارسطو (1389). خلاقیت محور بنیادین تصمیم­گیری راهبردی. فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات مدیریت راهبردی دانشگاه شهید بهشتی، زمستان. شماره 4. صص 64-43. تهران.
13. تورانی، حیدر (1385). بررسی دلالت‌های نظریه‌ها و سبک‌های مدیریت در بروز نوآوری. نشریه نوآوری‌های آموزشی. بهار. شماره 15.
14. حمیدی­زاده، حمیدرضا و معتمدی، نگار (1387). تبین مدل فرایندی دستیابی به تفکرات استراتژیک بر پایه عوامل کلیدی موفقیت. سمینار بهبود و تحول اداری.
15. حمیدی­زاده، محمدرضا؛ وظیفه­دوست، حسین و حیدرنژاد، علی (1392). ارزیابی میزان حاکمیت تفکر استراتژیک و رابطه آن با عملکرد سازمانی هولدینگ تاپیکو. در دسترس در سایت http://www.civilica.com/Paper-CAFM02-CAFM02_197.html
16. دهقان، نبی اله (1392). بالندگی و توسعه سازمانی (با رویکرد سازمانهای نظامی). تهران: انتشارات دافوس آجا.
17. دهقان، نبی اله؛ فتحی، صمد و هوشیار، اکبر (1391). ارائه مدل خلاقیت و نوآوری در دانشگاههای افسری ارتش جمهوری اسلامی ایران بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری حضرت امام خامنه ای (مد ظله العالی). فصلنامه مدیریت نظامی. دانشگاه افسری امام علی (ع).
18. رابینز استیفن پی (1380). رفتار سازمانی. مترجمان: علی پارسائیان و محمد اعرابی . جلد اول . تهران: دفتر پژهشهای فرهنگی.
19. رحمان سرشت، حسین و کفچه، پرویز (1387). مدلی سازمانی برای تفکر راهبردی. نشریه چشم انداز مدیریت بازرگانی. سال هفتم. شماره 28. ص ص 78-47.
20. رضائیان مقدم ملیحه (1388). سنجش تفکر استراتژیک مدیران بانک مسکن.پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی.
21. ریحانی، حسینعلی (1389). الگوی تفکر راهبردی: چشم اندازپیشرفت واقتدارهمه جانبه. همایش نقش مدیریت راهبردی در تحقق چشم انداز بیست ساله ج.ا.ا. دانشگاه عالی دفاع ملی.
22. زکی محمد علی(1380). بررسی سلامت سازمانی مدارس شهرضا. مجله مصباح. شماره 38.
23. سرافرازی، مهرزاد؛ معمار زاده، غلامرضا و واحد پور، غلامعباس (1383). بررسی اثر بخشی سبک تصمیم گیری مدیران نوآور درمقایسه با مدیران سازگار. سومین کنفرانس بین المللی مدیریت
24. سکاران اوما، (1380). روش‌های تحقیق در مدیریت. ترجمه: محمد صائبی و محمود شیرازی. تهران. نشر موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.
25. سلطانی، ایرج (1386). تفکر استراتژیک مدیران زیربنای تحول و تعالی سازمانها. دسترسی در سایت irandanesh.febpco.com/FileEssay/b11.pd
26. سلطانی، ایرج و قربانی، امید (1389). بررسی تأثیر تحول ذهنی در بهبود روابط انسانی و تحول مدیریت منابع انسانی (مطالعه موردی شرکت فولاد مبارکه). سومین کنفرانس بهبود و تحول اداری.
27. صالح اصفهانی، اصغر. (1389). نقش رهبری در سازمان­های یادگیرنده در تطبیق با نظریه پردازی ولایی. فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک دانشگاه عالی دفاع ملی، سال 10. شماره 39.
28. علی احمدی، علیرضا، فتح الله، مهدی و تاج الدین، ایرج. (1385). نگرشی جامع بر مدیریت استراتژیک: رویکردها، پارادایم­ها، مکاتب، فرایندها، مدل­ها، تکنیک­ها و ابزار، تهران: تولید دانش.
29. عماری،حسین؛ ایران­زاده سلیمان و صباحی، عیسی (1387). تفکر استراتژیک. انتشارات فروزش.
30. غفاریان، وفا و کیانی غلامرضا (1389). پنج فرمان برای تفکر استراتژیک. سازمان فرهنگی فرا
31. غفاریان وفا (1387). شایستگی‌های مدیریتی. انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
32. غفاریان، وفا و عمادزاده، مرتضی (1385). معانی نوظهور در مفهوم استراتژی. سازمان مدیریت صنعتی.
33. غفاریان وفا و علیرضا علی احمدی (1390). تفکر استراتژیک. ماهنامه تدبیر. سال چهاردهم. شماره137.
34. قاسمی، احمد (1389). رهبری استرتژیک پیشران اصلی در پیاده سازی استراتژی های ملی. همایش نقش مدیریت راهبردی در تحقق چشم انداز بیست ساله ج.ا.ا. دانشگاه عالی دفاع ملی.
35. قربان­پور احمد؛ میرزایی چابکی و نژاد ثانی (1388). شناسایی و اولویت­بندی عوامل موثر بر تفکر استراتژیک با بکارگیری رویکرد فرایند تحلیل شبکه­ای فازی. چهارمین کنفرانس بین­المللی مدیریت استراتژیک.
36. کاپلان رابرت اس و نورتون دیوید پی (1386). سازمان استراتژی محور. ترجمه پرویز بختیاری. تهران. انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
38. مجموعه بیانات مقام معظم رهبری امام خامنه­ای (مد ظله العالی) مورخه 6/3/1388.
39. مشبکی اصغر و خزاعی آناهیتا (1387). طراحی مدل عناصر تفکر استراتژیک در سازمان‏های ایرانی. نشریه مدیریت بازرگانی. دوره 1. شماره،1. پاییز و زمستان. از صفحه 105 تا 118.
40. منوریان، عباس؛ آقازاده، هاشم و شهامت­نژاد، مینا (1391). سنجش تفکر راهبردی در مدیران شهرداری. نشریه مدیریت بازرگانی. سال هفتم. شماره 12. ص ص 146-129.
41. مهرگان محمدرضا و زالی محمدرضا (1385). در جستجوی فنون تعیین روایی در پژوهش‌های مدیریتی. فرهنگ مدیریت. قم. موسسه چاپ و نشر الهادی. شماره چهاردهم. ص 16.
42. ناظمی شمس­الدین و جعفریانی، حسن (1389). تفکر استراتژیک. انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
43. ناظمی، شمس­الدین؛ مرتضوی، سعید و جعفریانی، حسن(1389). نشریه چشم­انداز مدیریت بازرگانی. سال هفتم. شماره 35. ص ص 88-69.
44. نصیری یار مجتبی (1385). سه رویکرد برتر در مدیریت استراتژیک. ماهنامه تدبیر. شماره 173. مهر 1385. سال هفدهم.
45. نوروسیس، ماریا جی (1380). راهنمای آنالیز داده­ها با spss 8. ترجمه اکبر فتوحی و فریبا اصغری. چاپ سوم‌. تهران. انتشارات ناقوس.
46. Beckman T.J. (1999). The current state of knowledge management. In Eds, Liebowitz J, Knowledge Management Handbook. CRC Press, Boca Raton, FL; pp.1.1-1. 22.
47. Cavalieri, Sergio, Gaiardelli, Paolo and Ierace, Stefano (2007), Aligning strategic profiles with operational metrics in after-sales service, International Journal of Productivity and Performance Management, Vol. 56 No. 5/6, pp. 436-455.
48. Galbraith, J. & Kazanjain, R. (1986). Strategy Implementation, West Publishing, St. Paul, MN.
49. Gallimore Kevin, (2008). Developing a tentative framework for strategic thinking ,.
50. Gimbert, Xavier (2011). Think Strategically.Palgrave Macmillan. p1.
51. Goldman, E.F., Casey, A. (2010)," Building a culture that encourage strategic thinking", journal of leadership& organizationalstudies,Vol.17, pp.119-128.
52. Graetz F. 2002. Strategic thinking versus strategic planning: towards understanding the complimentaries. Management Decision, 45(5):456-462.
53. Grunberg, Thomas (2003), A review of improvement methods in manufacturing operations, Work Strudy, Vol. 52, No. 2, pp.89-93.
54. Gunn, Robert W. (2000) .Thinking strategically. Retrieved from http://www.accompligroup.com/resources/pdf/Article_OrgChange_ThinkingStrategically.pdf
55. Hamel, G. (1996). Strategy as revolution. Harvard BusinessReview, 74(4), 69—82.
56. Hofer, C. & Schendel, D. (1978). Strategy Formulation: Analytical Concepts, West Publishing, St.Paul, MN.
57. Kaplan, Robert. S. and Norton, David. P. (1992). “The balanced scorecard – measures that drive performance”, Hardvard Business Review, Vol. 70, No. 1, pp. 9-71.
58. Kaufman Roger, Hugh Oakley, Ryan Watking, Doug Leigh,(2003), Strategic Planning for Success.
59. Kaufman, R. (1996). Strategic Thinking: A Guide to Identifying and Solving Problems. Arlington, VA. & Washington, D.C. Jointly published by the American Society for Training & Development and the International Society for Performance Improvement.
60. Kaufman, R. (1996). Strategic Thinking: A Guide to Identifying and Solving Problems. Arlington, VA. & Washington, D.C. Jointly published by the American Society for Training & Development and the International Society for Performance Improvement.
61. LaBonte, Thomas (2003), Building a new performance vision for results, Industrial and Commercial Training, Vol. 35, No. 1, pp. 33-37.
62. Liedtka, J. (1998). Strategic thinking; can it be taught?, Long Range Planning, 31, (1),120-129.
63. Loehle, Craig.  (2000). Thinking Strategically.Cambridge University Press. P1.
64. Monahan, J.(2010). Strategic thinking. Dark Horse Consulting and Coaching - Annual NHRMA Conference.
65. Napier, Nancy K. & Albert, Martha S. (1990). East Asian and American perspectives On Thinking Strategically: The Leopard and His Spots. Asia Pacific Journal of Human Resources.
66. Pellegrino, Kimberly C& Carbo, Jerry A. (2001). “Behind the mind of the strategist”. The TQM magazine.
67. Radnor, Zoe. J. and Barnes, David (2007). Historical analysis of performance measurement and management in operations management, International Journal of Productivity and Performance Management, Vol. 56, No. 5/6, 384-396.
68. Robson, Ian (2004), From process measurement to performance improvement, Business Process Management Journal, Vol. 10 No. 5, pp. 510-521.
69. Sharifi, Ehsan, (2012). Strategic thinking, a practical view,
70. Stanleigh, M., 2011. The Role of Strategic Thinking in Business Planning. Business improvement architects.
71. Switzer, M., 2008. Srtategic thinking in fast growing organizations.
72. Tavakoli, I. and Lawton, J. (2005), ‘‘Strategic thinking and knowledge management’’, Handbook ofBusiness Strategy, Vol. 6 No. 1, pp. 155-60.
73. Wootton, Simon & Horne, Terry (2010). Strategic Thinking: A nine step approach to strategy and leadership for managers and marketers. 3 rd edition. Kogan Page Limited. pp vi, Vii, Viii, v, 3, 8, 11, 12, 15, 16 & part 2.
74. Yang, Huan, Yeung, John F.Y., Chan, Albert P.C., Y.H. Chiang and Chan, Daniel (2010), A critical review of performance measurement in construction, Journal of Facilities Management, Vol. 8, No. 4, pp. 269-284.
75. Zou Shaoming & Cavusgil S Tamer (2002). The GMS: A Broad Conceptualization of Global Marketing Strategy and Its Effect on Firm Performance. Journal of Marketing. Vol. 66. No. 4. pp. 40-57