ارزیابی جایگاه راهبردی سرمایۀ‌ فکری در صنعت بیمه

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشگاه امیرکبیر

2 دانشیار، دانشگاه امیرکبیر

3 دانشیار، دانشگاه علامه طباطبایی

4 کارشناسی ارشد، علامه طباطبایی

چکیده

سرمایه‌های فکری در عصر حاضر جایگاه بسیار مهمی را در راهبری کسب­‌و­کارها به خود اختصاص داده‌اند. اندازه‌گیری این دارایی ارزشمند امکان مدیریت و بهره‌برداری مناسب از آن را دوچندان می‌کند. از سوی دیگر، میزان اهمیت و نوع سرمایه‌های فکری راهبردی در صنایع مختلف متفاوت است و این مسئله در کنار پیچیدگی‌های شناسایی، دسته‌بندی و شاخص‌گذاری منابع ناملموس، اندازه‌گیری را به مسئله‌ای غامض و مشکل بدل می‌نماید. پژوهش حاضر به ارزیابی جایگاه استراتژیک سرمایه فکری و اندازه‌گیری آن در صنعت بیمه به‌­عنوان یکی از صنایع دانش بنیان و رو به رشد در کشور می‌پردازد. در گام اول با بررسی سبد منابع سازمانی مهم در صنعت بیمه، جایگاه استراتژیک سرمایه‌های فکری در میان مجموعه منابع مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. به این منظور ابتدا 23 منبع از خلال مرور مبانی نظری و مصاحبه با خبرگان صنعت احصا گردیده و سپس منابع شناسایی شده با­استفاده از روش منتخب تاپسیس فازی توسط مدیران ارشد بیمه رتبه‌بندی می‌شوند. با توجه به اهمیت استراتژیک بالای سرمایه‌های فکری در صنعت بیمه، در گام دومِ تحقیق شاخص‌ها و سنجه‌های پیشنهادی برای اندازه‌گیری سرمایه فکری در سه سطح دارایی، سرمایه‌گذاری و اثر ارائه می‌گردد. شرکت‌های بیمه می‌توانند با­استفاده از این شاخص‌ها اندازه‌گیری، پایش و توسعه این سرمایه ارزشمند را به­صورت بهینه تری مدیریت نمایند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluating the Strategic Position of Intellectual Capital in Insurance Industry

نویسندگان [English]

  • Amir Zakery 1
  • Abbas Afrazeh 2
  • Nader Mazloomi 3
  • Seyed Hossein Jalali 4
1 PhD Student, Amir Kabir University
2 Associate Professor, Amir Kabir University
3 Associate Professor, Allame Tabatabaee University
4 M.A. Allame Tabatabaee University
چکیده [English]

     Intellectual capital (IC) has devoted a special position in business strategy and management to itself. Measurement of IC improves the management and utilization of this valuable asset. Furthermore, strategic IC is different for various sectors, putting it beside the complexities relating to identification, categorization and indexing, makes the IC measurement a problematic issue. This study is focused on evaluating the strategic position of IC and it’s measurement in Iran insurance industry as a knowledge-based and growing sector. So in the first step, strategic position of IC is evaluated among important firm’s resources through ranking of insurance resources by use of a suitable Fuzzy TOPSIS technique. Considering the high strategic order of IC in insurance resources portfolio, in the second step suitable indicators for IC measurement in three different aspects of IC including asset, investment and effect is proposed. Insurer companies can improve the management, monitoring and development of their IC using these indicators.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intellectual Capital
  • Resource-Based View
  • Strategic Resources
  • Insurance Industry
  • Multi Criteria Decision Making Methods

مراجع

 
1. افرازه، عباس (1384). مدیریت دانش، مفاهیم، مدل ها، اندازه گیری و پیاده سازی، تهران، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
2. بردبار، غلامرضا؛ منصوری، حسین؛ و جمالی، رضا (1386). بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و بهره وری نیروی انسانی در صنعت بیمه بر اساس نظرسنجی از مدیران عالی شرکت های بیمه شهر یزد، پژوهشنامه بیمه، 22(4)، 179-207.
3. حاجی پور، بهمن؛ و مؤمنی، مصطفی (1388). بازشناسی رویکرد منبع­محور نسبت به منابع سازمان و مزیت رقابتی پایدار: مورد مطالعۀ شرکت تولیدی ساران، اندیشۀ مدیریت راهبردی، 3(1)، 77-102.
4. حسن زاده مقیمی، آرش؛ ماجد، وحید؛ و نورالدینی، صدرالدینی (1391). رتبه بندی شرکت های بیمۀ کشور در ارائه خدمات بیمه ای به صورت بر خط، پنجمین کنفرانس و جشنواره کسب و کار بیمه، تهران.
5. حسن زاده، علی؛ عسگری، محمدمهدی؛ و کاظم نژاد، مهدی (1389). بررسی جایگاه صنعت بیمه در اقتصاد و بازار سرمایه ایران، پژوهشنامه بیمه، 25(2)، 165-199.
6. حقیقی کفاش، مهدی؛ اکبری، مسعود؛ و لالیان پور، نوشین (1389). عوامل مؤثر بر وفاداری بیمه‌گذاران: مورد مطالعه شرکت بیمه ایران، پژوهشنامه بیمه، 25(1)، 75-95.
7. ذاکری، امیر؛ شاهی بیک، آزاده؛ رادمهر، شروین؛ و رضوی، رضا (1391). اندازه‌گیری سرمایه فکری سازمان با تکیه بر شایستگی‌های محوری: مطالعۀ موردی، چهارمین کنفرانس بین المللی سرمایه فکری، زنجان.
8. سبک رو، مهدی؛ وفایی یگانه، محمد؛ و کاشانی، صالح (1389). بهره­وری کارکنان شرکت­های بیمه در پرتو هوش عاطفی و کیفیت زندگی کاری، پژوهشنامه بیمه، 25(1)، 179-202.
9. سعیدا اردکانی، سعید؛ طباطبایی نسب، سید محمد؛ و فرهنگ نژاد، محمدعلی. (1390). تحلیل منابع نامشهود و رفتار صادراتی بر پایه نظریۀ منبع محور، مطالعات مدیریت راهبردی، 2(7)، 117-142.
10. فرید، داریوش؛ روشن قیاس، ابراهیم؛ و قاضوی ،حسین (1390). بررسی تأثیر سرمایۀ فکری برعملکرد مالی صنعت بیمۀ مطالعه موردی شرکت های بیمه یزد، همایش منطقه ای حسابداری سرمایه فکری، گنبدکاووس.
11. مجتهدزاده، ویدا؛ علوی طبری، سیدحسین؛ و مهدی زاده، مهرناز (1389). رابطۀ سرمایۀ فکری و عملکرد صنعت بیمه (از دیدگاه مدیران) ، بررسی های حسابداری و حسابرسی، 17(60)، 109-119.
12. مظلومی، نادر؛ و دادوند، سارا (1391). شناسایی و رتبه­بندی عوامل مؤثر در کسب مزیت رقابتی شرکت­های بیمه، پژوهشنامۀ بیمه، 27(2)، 81-109.
13. هاشمی، سیدعباس؛ صفری، امیر؛ و کمالی دولت آبادی، مهدی (1389). ارزیابی حاشیۀ توانگری مالی شرکت­های بیمه در ایران، پژوهشنامۀ بیمه، 25(2)، 79-120.
14. Andriessen, D. (2004). IC valuation and measurement: Classifying the state of the art. Journal of Intellectual Capital, 5(2), 230-242
15. Barney, J. B., & Arikan, A. M. (2001). The Resource-Based View: Origins and Implications. The Blackwell Handbook of Strategic Management, 124-188.
16. Beard, J. W., & Sumner, M. (2004). Seeking strategic advantage in the post-net era: viewing ERP systems from the resource-based perspective. The Journal of Strategic Information Systems, 13(2), 129-150.
17. Behzadiana, M., Khanmohammadi Otaghsarab, S., Yazdani, M. &  Ignatius, J., (2012). A state of the art survey of TOPSIS applications, Expert Systems with Applications, 39(17), 13051–13069
18. Bozbura, F.T., & Beskese, A. (2007). Prioritization of organizational capital measurement indicators using fuzzy AHP. International Journal of Approximate Reasoning, 44(2), 124-147.
19. Bozbura, F.T., Beskese, A., & Kahraman, C. (2007). Prioritization of human capital measurement indicators using fuzzy AHP. Expert Systems with Applications, 32(4), 1100-1112.
20. Cotugno, M. & Stefanelli, V. (2012). Geographical and Product Diversification during Instability Financial Period: Good or Bad for Banks? (January 22, 2012). Available Online at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1989919
21. Crook, T.R., Ketchen, D.J., Combs, J.G., & Todd, S.Y. (2008). Strategic resources and performance: a meta‐analysis. Strategic Management Journal, 29(11), 1141-1154.
22. Edvinsson, L. (1997), Developing intellectual capital at Skandia, Long Range Planning,  30 (3), 266-373.
23. Han, D., & Han, I. (2004). Prioritization and selection of intellectual capital measurement indicators using analytic hierarchy process for the mobile telecommunications industry. Expert Systems with Applications, 26(4), 519-527.
24. Hwang, C.L., & Yoon, K. (1981). Multiple Attribute Decision Making. Berlin: Springer.
25. Ireland, R.D., & Webb, J.W. (2006). International entrepreneurship in emerging economies: A resource-based perspective. In Entrepreneurship and Innovation In Emerging Economies, Oxford: Blackwell. 47-69.
26. Kaplan R.S. & Norton D.P. (2004). The strategy map guide to aligning intangible assets. Strategy and Leadership, 32(5), 10-17.
27. Kim, G., Park, C.S., & Yoon, K.P. (1997). Identifying investment opportunities for advanced manufacturing systems with comparative-integrated performance measurement. International Journal of Production Economics, 50(1), 23-33.
28. Lichtenstein, B.M.B., & Brush, C.G. (2001). How do resource bundles develop and change in new ventures? A dynamic model and longitudinal exploration. Entrepreneurship Theory and Practice, 25, 37–58.
29. Lippman, S.A., & Rumelt, R.P. (2003). A bargaining perspective on resource advantage. Strategic Management Journal, 24(11), 1069-1086.
30. Mouritsen, J., Larsen, H.T., & Bukh, P.N. (2001). Valuing the future: intellectual capital supplements at Skandia. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 14(4), 399-422.
31. Ndofor, H.A., Sirmon, D.G., & He, X. (2011). Firm resources, competitive actions and performance: investigating a mediated model with evidence from the in‐vitro diagnostics industry. Strategic Management Journal, 32(6), 640-657.
32. Newbert, S.L. (2007). Empirical research on the resource‐based view of the firm: an assessment and suggestions for future research. Strategic Management Journal, 28(2), 121-146.
33. Newbert, S.L. (2008). Value, rareness, competitive advantage, and performance: a conceptual‐level empirical investigation of the resource‐based view of the firm. Strategic Management Journal, 29(7), 745-768.
34. Outreville, J.F. (1998). Theory and Practice Of Insurance. UK: Springer.
35. Peng, T.J.A., Pike, S., & Roos, G. (2007). Intellectual capital and performance indicators: Taiwanese healthcare sector. Journal of Intellectual Capital, 8(3), 538-556.
36. Pike, S., Fernström, L., & Roos, G. (2005). Intellectual capital: Management approach in ICS Ltd. Journal of Intellectual Capital, 6(4), 489-509.
37. Ray, G., Barney, J.B., & Muhanna, W.A. (2004). Capabilities, business processes, and competitive advantage: choosing the dependent variable in empirical tests of the resource‐based view. Strategic Management Journal, 25(1), 23-37.
38. Roghanian, E., Rahimi, J., & Ansari, A. (2010). Comparison of first aggregation and last aggregation in fuzzy group TOPSIS. Applied Mathematical Modelling, 34(12), 3754-3766.
39. Roos, G., Pike, S., & Fernstrm, L., (2005). Managing Intellectual Capital in Practice, Butterworth-Heinemann, Elsevier.
40. Shih, H.S., Shyur, H.J., & Lee, E.S. (2007). An extension of TOPSIS for group decision making. Mathematical and Computer Modelling, 45(7), 801-813.
41. Shimizu, K., & Hitt, M.A. (2005). What constrains or facilitates divestitures of formerly acquired firms? The effects of organizational inertia. Journal of Management, 31(1), 50-72.
42. Sirmon, D.G., Hitt, M.A., & Ireland, R.D. (2007). Managing firm resources in dynamic environments to create value: Looking inside the black box. Academy of Management Review, 32(1), 273-292
43. Sirmon, D.G., & Hitt, M.A. (2009). Contingencies within dynamic managerial capabilities: interdependent effects of resource investment and deployment on firm performance. Strategic Management Journal, 30(13), 1375-1394.
44. Sirmon, D.G., Hitt, M.A., Arregle, J.L., & Campbell, J.T. (2010). The dynamic interplay of capability strengths and weaknesses: investigating the bases of temporary competitive advantage. Strategic Management Journal, 31(13), 1386-1409.
45. Sirmon, D.G., Hitt, M.A., Ireland, R.D., & Gilbert, B.A. (2011). Resource orchestration to create competitive advantage breadth, depth, and life cycle effects. Journal of Management, 37(5), 1390-1412.
46. Stam, C. (2006). The Intellectual Capital Perspective. European Commission, Asia-Link Programme Sustainable Program on Intellectual Capital Education.
47. Sveiby K.E. (2001). Methods for Measuring Intangible Assets. Available online at: http://www.sveiby.com/Portals/0/articles IntangibleMethods.html.
48. Tan, H.P., Plowman, D., & Hancock, P. (2008). The evolving research on intellectual capital. Journal of Intellectual Capital, 9(4), 585-608.
49. Uhlenbruck, K., Meyer, K. E., & Hitt, M. A. (2003). Organizational transformation in transition economies: Resource‐based and organizational learning perspectives. Journal of Management Studies, 40(2), 257-282.
50. Wang, H.C., He, J., & Mahoney, J.T. (2009). Firm‐specific knowledge resources and competitive advantage: the roles of economic‐and relationship‐based employee governance mechanisms. Strategic Management Journal, 30(12), 1265-1285.
51. Yang, C.H. (2004). The practical operation of knowledge management on life insurance: model building and cases study. Commerce & Management Quarterly, 5(1), 1-23.
52. Zott, C. (2003). Dynamic capabilities and the emergence of intraindustry differential firm performance: insights from a simulation study. Strategic Management Journal, 24(2), 97-125.
فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی
دوره 4، شماره 16
اسفند 1392
صفحه 131-159

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 05 آبان 1392
  • تاریخ بازنگری: 23 خرداد 1398
  • تاریخ پذیرش: 10 بهمن 1392

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار