آینده‌پژوهی برای راهبرد‌های مدیریت دانش با رویکرد سناریونگاری

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه هرمزگان

چکیده

دانش برای سازمان‌ها ازجمله دارایی‌های راهبردی است، به‌طوری‌که صاحب‌نظران علم مدیریت، دانش را ایجادکننده مزیت پایدار می‌دانند؛ پس، به‌منظور حفظ این مزیت در آینده، سازمان‌ها باید آمادگی اقدام در برابر شرایط احتمالی و تجویز راهبرد مناسب مدیریت دانش را داشته باشند. هدف این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر راهبرد مدیریت دانش، شناسایی سناریوهای احتمالی پیشروی سازمان، ارایۀ اقدامات لازم برای آینده‌های محتمل و پیشنهاد راهبرد مدیریت دانش مناسب برای آن‌ها هست. در این پژوهش، از رویکرد سناریو­نگاری با نرم‌افزار سناریوویزارد برای پیش‌میانی آینده‌های ممکن استفاده و شرکت رجا به‌عنوان نمونه موردی انتخاب گردید. این پژوهش برحسب هدف کاربردی و از حیث روش، پیمایشی است که در سطح اکتشافی انجام می‌شود. با استفاده از تحلیل متوازن تأثیر متقابل توسط نرم‌افزار سناریوویزارد، 8 سناریوی قوی و 81 سناریوی ضعیف به دست آمد که 3 سناریو به‌عنوان سناریوهای خوش‌میانانه، بدمیانانه و محتمل انتخاب و در اختیار هییتی قرار گرفتند تا برای هرکدام، تمهیداتی در نظر گرفته و راهبرد مدیریت دانش متناسب با آن را پیشنهاد نمایند. درنتیجه، برای سناریوی خوش‌میانانه راهبرد پویا با تمرکز بیشتر بر راهبرد انسان‌محور و برای سناریوهای بدمیانانه و محتمل راهبرد پویا با تمرکز بیشتر بر راهبرد سیستم محور پیشنهاد گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Future Research for Knowledge Management Strategies by Scenario Planning Approach

نویسندگان [English]

  • Saeid Saeidpour
  • Mohammad Reza Behboudi
  • Reza Ahmadi Kahnali
Hormozgan University
چکیده [English]

The knowledge for organizations is of strategic assets, hence, the scholars of management science know the knowledge as sustainable advantage enabler; so, to maintain this advantage for future, the organizations should enhance its readiness to act against possible situations and to prescribe appropriate strategy of knowledge management. The purpose of the study is to identifying the affective factors on KMS and the possible scenarios facing the organization, suggesting required reflections for probable futures, and proposing suitable KMS for them. In this research, scenario-planning approach by ScenarioWizard software used to forecast the possible futures, and the Raja Company selected as case study. The study is practical in terms of objective and using surveying method, which implemented at explorative level. Using Balanced Cross-Impact Analysis, 8 strong scenarios and 81 weak ones gained, which 3 ones selected as optimistic, pessimistic and most probable scenarios, and by interviewing of a 5-member group, they proposed suitable actions and arrangements, and compatible KMS's were selected for them. As a result, the dynamic strategy of KM with more focus on human-oriented strategy were suggested for optimistic scenario, and for two other scenarios, the dynamic strategy of KM with more respect to system-oriented strategy were selected.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Scenario Planning
  • Knowledge Management Strategy
  • ScenarioWizard
  • Balanced Cross-Impact Analysis
  • Raja Railroad Transportation Company
 
1. ابطحی، حسین و صلواتی، عادل (1385)‌. مدیریت دانش در سازمان. تهران: انتشارات پیوند نو.
2. احمدی، کیومرث، سلطان­پناه، هیرش و نوزاد، نوید (1392). رویکرد آینده‌پژوهانه به وضعیت مسکن شهرستان ارومیه مبتنی بر سناریونویسی. دومین همایش ملی آینده‌پژوهی. تهران.
3. اعرابی، سید محمد و موسوی، سعید (1388)‌. الگوی راهبردی مدیریت دانش برای ارتقای عملکرد پژوهشگاه‌ها. فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی (51)، 26-1.
4. الهی، شعبان، خدیور، آمنه و حسن­زاده، علی‌رضا (1389)‌. ارایه یک متدولوژی برای ایجاد راهبرد مدیریت دانش مطالعه و بررسی سه سازمان نمونه. مدرس علوم انسانی-پژوهش­های مدیریت در ایران (68)، 60-23.
5. بودلایی، حسن، کوشکی جهرمی، علی‌رضا و اکبری، مسعود (1390)‌. بهره­گیری از سناریونگاری هنجاری و مدیریت دانش راهبردی نوآور در تجاری‌سازی ایده­های خلاق در صنعت بیمه. هجدهمین همایش ملی و چهارمین سمینار میان‌المللی بیمه و توسعه.
6. چهارسوقی، سید کمال، رحمتی، مهرداد، معمار پور، مهدی و رجب­زاده قطری، علی (1391)‌. آینده‌پژوهی در حوزه انرژی و ارزیابی راهبرد‌های مدیریت انرژی کشور با استفاده از برنامه‌ریزی سناریو. فصلنامه علمی پژوهشی بهبود مدیریت، 6(4)، 33-5.
7. حسینی، سید رضا و علوی­راد، سید احسان (1390)‌. توسعه سازمان‌های آموزشی بر پایه مدیریت اطلاعات و مدیریت دانش. بازیابی از سایت زندان­ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور: www.prisons.ir
8. حمیدی­زاده، محمدرضا (1390). نظریه زمان و آینده پژوهی بر اساس نظریه فهم و درک. فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی، 2(6)، 102-81.
9. حمیدی­زاده، محمدرضا (1390). مدیریت دانش و دانایی، قم: انتشارات یاقوت.
10. دفت، ریچارد آل (1378)‌. مبانی تیوری و طراحی سازمان. (پارساییان، علی و اعرابی، سید محمد) تهران: دفتر پژوهش­های فرهنگی.
11. راد فر، رضا (1391)‌. تدوین راهبرد پایدار با استفاده از برنامه­ریزی سناریوها با رویکرد منطق فازی جهت ارزیابی بقا سازمان‌ها. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 1(4), 53-43.
12. رازینی، صالح، مقدس­تفرشی، سید مسعود و بطحایی، سید محمدتقی (1390)‌. تصمیم‌گیری چندمعیاره مبتنی بر سناریو برای برنامه‌ریزی بلندمدت تولید برق در ایران. نشریه انرژی ایران، 14(1), 35-19.
13. رضاییان، علی، احمدوند، علی‌محمد و تولایی، روح‌الله (1388)‌. بررسی الگوهای راهبرد مدیریت دانش و راهبرد دانش در سازمان. توسعه انسانی پلیس، 6 (27)، 64-33.
14. زالی، نادر (1390)‌. آینده­نگاری راهبرد و سیاست­گذاری منطقه­ای با رویکرد سناریونگاری. فصلنامه مطالعات راهبرد، 14(4)، 54-33.
15. طرقی، جعفر (1391)‌. ارایه مدل پیشنهادی برای سناریوسازی آینده‌پژوهی در توسعه دانشگاه. اولین همایش ملی آینده‌پژوهی.
16. قربانی، محمدجواد و شاکری، عبدالرضا (1389)‌. مدل مرحله­ای نولان: ابزاری برای برنامه­ریزی فناوری اطلاعات. رشد فناوری-فصلنامه تخصصی پارک­ها و مراکز رشد، 6(22), 69-65.
17. عبدالله پورنژدی، شهریار (1386)‌. ارایه چهارچوب مفهومی برای مدیریت راهبردی دانش. اولین کنفرانس ملی مدیریت دانش. تهران.
18. غلام­زاده، داریوش و جلالی، سونیا (1391) تدوین راهبرد منابع انسانی با استفاده از تیوری نقاط مرجع راهبردی (مطالعه موردی: شرکت رنگین پروفیل کویر). مدیریت دولتی، 4 (10)، 152-137.
19. محمودی، بهزاد (1389)‌. آمار و نقش آن در سیاست­گذاری و تصمیم­گیری از منظر آینده‌نگاری. گزارش راهبرد (123).
20. ملکی، عباس (1385)‌. برنامه­ریزی مبتنی بر سناریو راهی برای کم کردن آفات تصمیم‌گیری. راهبرد یاس (8)، 112-73.
21. موسوی، سعید (1387)‌. الگوی پیشنهادی هماهنگی راهبرد‌های مدیریت دانش برای ارتقای عملکرد پژوهشگاه‌ها. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
22. نقدی­بک، بهزاد و کرامتی، محمودعلی (1391)‌. سناریوهای آینده پروژه‌های پایین‌دستی صنایع نفت، گاز و پتروشیمی ایران. دومین همایش ملی آینده‌پژوهی. تهران.
23. یوسفی، ام‌البنین و کلیوند عبداللهی، امین (1392)‌. دورنمای صنعت خودرو ایران درگذر چالش‌های جهانی (آینده‌پژوهی با رویکرد سناریو پردازی)‌. دومین همایش ملی آینده‌پژوهی. تهران.
24. Alavi, M. & Leidner, D. E. (1999). Knowledge Management and Knowledge Management Systems: Conceptual Foundation and Research Issues. Fontainebleau, France: INSEAD.
25. Amer, M. Daim, T. U. & Jetter, A. (2013). A review of scenario planning. Futures, 46, 23-40.
26. Bent, R‌. W. & Van Hentenryck, P. (2004). Scenario-based planning for partially dynamic vehicle routing with stochastic customers. Operations Research, 52(6), 977-987.
27. Bierly, P. & Chakrabarti, A. (1996). Generic knowledge strategies in the US pharmaceutical Industry. Strategic Management Journal, 17(winter special issue), 123-135.
28. Choi, B. & Lee, H. (2002). Knowledge management strategy and its link to knowledge creation process. Expert Systems with Applications, 23, 173-187.
29. Dortland, M. Voordijk, H. & Dewulf, G. (2012). Towards a decision support tool for real estate management in the health sector using real options and scenario planning‌. Journal of Corporate Real Estate, 14(3), 140-156.
30. Ehresmann, A. C. (2013). A theoretical frame for future studies. On the Horizon, 21(1), 46-53.
31. Garavelli, C. Gorgoglione, M. & Scozzi, B. (2004). Knowledge Management Strategy and Organization: A Perspective of Analysis. Knowledge and Process Management, 11(4), 273-282.
32. Glenn, G. C. (1999). Introduction to the Futures Research Methods Series (Vol. 2.0). (G. C. Glenn, Ed.) Washington, D.C.: AC/UNU Millennium Project.
33. Hansen, M. T. Nohria, N. & Tierney, T. (1999). What's Your Strategy for Managing Knowledge? HARVARD BUSINESS REVIEW, 3, 135-141.
34. Iranzadeh, S. & Dabbaghafrouz, R. (2013). Determination of the effective factors in the knowledge management strategy (Case study: Tabriz city pharmacy industry). European Online Journal of Natural and Social Sciences, 2(3), 417-423.
35. Lee, H. S. Chang, Y. S. & Choi, B. G. (1995). Analysis of Effects of Knowledge Management Strategies On Corporate Performance. Korea Intelligent Information Journal, 5(2), 99-120.
36. Piiranien, K. Kivijarvi, H. & Tuominen, M. (2008). Supporting Strategic Innovativeness: Scenario Planning for Driving Organizational Knowledge Sharing‌. Proceeding of the 41st Hawaii International Conference on System Sciences.
37. Piirainen, K. Kortelanien, S. Elfvengren, K. & Tuominen, M. (2010). A scenario approach for assessing new business concepts. Management Research Review, 33(6), 635-655.
38. Porter, M. E. (1980). Competitive Strategy: Techniques for Analyzing Industrial and Competitors. New York: Free Press.
39. Sevaguru, N. & Safa, M. S. (2005). Scenario planning approach to strategic management of small travel business in Malaysia. International Journal of Management and Entreprenuership, 1(1), 65-81.
40. Schulz, M. & Jobe, L. A. (2001). Codification and Tacitness as Knowledge Management Strategies: an Empirical. Journal of High Technology Management Research, 12(1), 132-165.
41. Slaughter, R. A. (1993). future concepts. future, 3, 289-314.
42. Toffler, A. (1990). Power Shift: Knowledge. Wealth and Violence at the Edge of the 21st Century. New York: Bantam Books.
43. Varum, C. A. & Melo, C. (2010). Directions in scenario planning literature – A review of the past decades. Futures, 42, 355-369.
44. Victor, A. B. Murray, T. & Starr, R. H. (2013). Collaborative scenario modeling in emergency management through cross-impact. Technological Forecasting & Social Change, 80, 1756-1774.
45. Weimer-Jehle, W. (2006). Cross-impact balances:A system-theoretical approach to cross-impact analysis. Technological Forecasting & Social Change, (73), 334-361.
46. Weimer-Jehle, W. (2013). ScenarioWizard 4.1: Constructing Consistent Scenarios Using Cross-Impact Balance Analysis. Stuttgart: Stuttgart Research Center for Interdisciplinary Risk and Innovation Studies.
47. Yap, L. S. Tasmin, R. Che Rusuli, M. S. & Hashim, N. (2010). Factors Influencing Knowledge Management Practices among Multimedia Super Corridor (MSC) organizations. IBIMA Publishing.